Financiering

1.Liquiditeitspositie Lange liquiditeiten

1a Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille opgenomen gelden
Onderstaande tabel geeft een overzicht van het totale langlopend geleende bedrag, onderverdeeld in geleende bedragen voor eigen voorzieningen en geleende bedragen door verstrekt aan derden. De geleende bedragen en door verstrekt aan derden zijn met name voor Grondexploitatie Maatschappij Vroondaal C.V. en de St. Jacobusstichting (zie tabel verstrekte leningen aan derden per instelling).

Er zijn vier langlopende 20-jarige (lineaire) leningen met uitgestelde storting (zogeheten forwards) aangetrokken.

In totaal is in 2020 voor € 650 mln. aan leningen afgesloten (€ 300 mln. met storting in 2022, € 150 mln. met storting 2023 en € 200 mln. met storting 2024) tegen gemiddeld 0,46%. (zie ook treasury-ontwikkelingen). Deze nieuwe leningen zijn verwerkt in onderstaande tabel en de gemeentelijke liquiditeitsprognose. Door de afgesloten forwards is de gemiddelde portefeuillerente opgenomen leningen aanzienlijk afgenomen.

1b Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille uitgezette gelden

Conform de Richtlijn leningverstrekking en garantieverlening is de gemeente zeer terughoudend bij het verstrekken van leningen en garanties aan derden. Optreden als bankier is immers geen primaire taak van de gemeente. De gemeente treedt alleen op als “lender of last resort”, dat wil zeggen dat er alleen leningen aan derden worden verstrekt als er geen alternatieven meer zijn. Een derde moet daarbij kunnen aantonen dat zelfstandig, dat wil zeggen zonder tussenkomst van de gemeente, geen financiering kan worden verkregen. Bovendien moet er een maatschappelijk belang bij de lening zijn.

Afloop van hoofdsommen
Ultimo 2021 heeft de gemeente € 126,5 mln. langlopend uitgeleend tegen gemiddeld 3,79%, ultimo 2022 € 91,6 mln. tegen 3,64%, ultimo 2023 € 82,8 mln. tegen 3,65% en ultimo 2024 € 73,6 mln. tegen 3,66%.

Jaarlijks wordt op basis van risico inschatting van iedere individuele lening de voorziening voor langlopende leningen bepaald. Deze wordt onder meer berekend op basis van de BASEL II-norm. Indien er 100% zekerheden zijn gesteld wordt geen voorziening gevormd. Zo nodig worden op basis van een risico-inschatting afwijkende percentages toegepast. De voorziening langlopende leningen bedraagt in 2021 € 6,9 mln. en wordt voldoende geacht om eventuele risico’s in de portefeuille op te vangen.

1c Gegarandeerde geldleningen
De afgelopen decennia heeft de gemeente aan diverse maatschappelijke sectoren borgstellingen verleend voor investeringen in hun materiële activa. Het gaat om maatschappelijk relevante investeringen met een publiek belang. De gemeente Den Haag loopt risico wegens het afgeven van garanties voor leningen die banken aan derden hebben verstrekt. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de door de gemeente afgegeven gegarandeerde geldleningen.

* de stand per 1 januari 2021 en 31 december 2021 is gebaseerd op de saldo opgave van de BNG per 31 december 2019. Het gaat hierbij om de garantstellingen aan rechtspersonen. Met raadsvoorstel 411/2000 Financiering woningbouw door toegelaten instellingen heeft de raad ingestemd met een doorlopende achtervangovereenkomst met de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw voor alle in de gemeente werkzame of in de toekomst werkzame toegelaten instellingen tot het moment van wederopzegging. Het Waarborgfonds stelt zich onder voorwaarde (kredietwaardigheid instellingen) borg voor de nakomingverplichtingen van leningen van de toegelaten instellingen (woningcorporaties). Hierdoor kunnen de corporaties goedkoper lenen. Indien het risicovermogen van het Waarborgfonds lager wordt dan het garantieniveau, zoals omschreven in de afgesloten overeenkomst, zal na eerdergenoemde borgstellingsreserve en obligo de gemeente, samen met de staat, renteloze leningen aan het Waarborgfonds verstrekken, om liquiditeitstekorten bij het Waarborgfonds te voorkomen. Indien er aanspraak van het WSW op basis van de genoemde achtervang wordt gedaan, zal dit alleen gebeuren indien het WSW onvoldoende eigen vermogen heeft, of doordat Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting voor sanering zorgt bij onvoldoende kredietwaardigheid van een corporatie en de achtervangovereenkomsten met het Rijk en de Gemeenten (50-50%) anderzijds, zal zijn. Het verlies dat achtervangers kunnen lijden, is beperkt tot de rentederving over leningen die ze bij een calamiteit renteloos aan het WSW moet verstrekken.

Voorziening
Van de totaal uitstaande garanties is voor € 0,4 mln. extra zekerheid verkregen door het recht van 1e hypotheek (verpleeg- en zorginstellingen). Voor de overige uitstaande garanties is geen zekerheid verkregen, waardoor het risico in geval de gemeente wordt aangesproken hoger is. Bij de berekening van de voorziening is hiermee rekening gehouden. De voorziening gegarandeerde geldleningen is voor 2021 berekend conform de systematiek die geldt bij de voorziening leningenportefeuille. Voor garanties die betrekking hebben op zorg bestaan waarborgfondsen. Deze garanties zijn meegenomen in de voorziening. In beginsel zullen dergelijke garanties ondergebracht moeten worden bij het desbetreffende waarborgfonds. Is dat het geval, dan zal dit bedrag in de voorziening weer vrij kunnen vallen. De totale voorziening in 2021 komt uit op € 0,1 mln.

1d Geplande Lange financieringspositie 2021 (langer dan één jaar)
De financieringspositie ultimo 2021 is als volgt opgebouwd:

Per ultimo 2021 is er een financieringsbehoefte van € 223 mln. Voor deze financieringsbehoefte en toekomstige reguliere investeringen en aflossingen op de langlopende leningen is in 2020 langlopende leningen aangetrokken met een uitgestelde storting (zogeheten forwards) van totaal € 650 mln.:

• € 150 mln. met storting in januari 2022 en € 150 mln. storting in oktober 2022;
• € 150 mln. storting in juli 2023;
• € 200 mln. storting in januari 2024.

Naast deze opgenomen leningen zal afhankelijk van de liquiditeits- en financieringsontwikkelingen worden bekeken of er nog aanvullende maatregelen genomen moeten worden voor de lange financieringsbehoefte.