Algemeen

Op 13 maart 2020, drie weken na de vaststelling van de programmabegroting 2020-2023, werden de eerste landelijke Corona maatregelen van kracht. De daaropvolgende maanden zijn we geconfronteerd met een crisis van ongekende omvang. De maatregelen die de regering heeft genomen om de gevolgen van het corona-virus te beperken, zijn van grote invloed op de stad. Onze eerste prioriteit betrof natuurlijk de publieke gezondheid. Naarmate de crisis voortduurde is deze prioriteit verbreed waarbij veel aandacht is voor de maatschappelijke en economische gevolgen van de coronacrisis.

De eerste schetsen van de impact die crisis heeft op Den Haag, zijn gedeeld op 4 juni 2020 in de Voorjaarsnota 2020 met hierbij een maatschappelijke en financiële impactanalyse van de coronacrisis. Naast omvangrijke kosten voor Corona bleek bij de Voorjaarsnota dat tekorten op BUIG, Wmo en jeugdzorg door een aanhoudende te lage rijksvergoeding nog niet zijn weggenomen. Dit uitdagende kader vormde het startpunt van de begrotingsvoorbereiding om te komen tot een sluitende ontwerpbegroting 2021-2024.

Naast het opvangen van de effecten van de coronacrisis en het beschikbaar stellen van dekking voor onvermijdelijke knelpunten, is een belangrijk uitgangspunt dat de ambities uit het coalitieakkoord uitvoerbaar blijven. Juist met de uitvoering hiervan draagt de gemeente bij aan het economisch herstel en maken we de stad klaar voor de toekomst.

Op basis van dit uitdagende perspectief is het gelukt om een sluitende meerjarenbegroting 2021-2024 op te stellen. Deze is opgebouwd vanuit van de volgende vijf pijlers:

Actualisatie van het budgettaire meerjarenbeeld

• De Voorjaarsnota liet een structureel tekort zien van ca. € 6,7 mln. Door een herijking van de geraamde gemeentefondsuitkering voor 2022 is er aanvullende dekking beschikbaar. De gemeente sluit hiermee aan op de meest recente inzichten uit de Meicirculaire van de Rijksoverheid. Daarnaast is de omvang van het weerstandsvermogen (de algemene reserve) in het licht van de coronacrisis, nader bezien zodat er enige budgettaire ruimte komt voor de knelpunten die de stad kent.

Instellen van een buffer voor de coronacrisis

• Er wordt een financiële buffer gevormd om de financiële impact van de crisis voor 2020 en 2021 op te vangen. Deze wordt gevuld met € 46,5 mln. gemeentelijke middelen. Daarnaast ontvangt de gemeente naar inschatting. € 35 mln. van middelen uit de rijksoverheid voor geleden schade in de periode tot 1 juni 2020. Hiermee kent de reserve initieel een stevige vulling van ongeveer € 81,5 mln. Volgende tranches aan rijksvergoeding worden aan deze buffer toegevoegd. Na Prinsjesdag is hierover meer duidelijkheid. In dat kader lopen er  verschillende trajecten richting het Rijk om de impact van Corona in gemeente kenbaar te maken. Zoals het manifest dat 15 burgemeesters overhandigden aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

Aanvulling algemene reserve

• De omvang van de algemene reserve is afgenomen door deze voor 50% aan te wenden om de buffer impact coronacrisis te vullen. Hierna bedraagt de algemene reserve nog € 24,5 mln. Tegelijk is het risicoprofiel van de gemeente toegenomen. De stand van de algemene reserve is daardoor op het moment € 72 mln. lager dan de € 96 mln. die de algemene reserve op grond van het actuele risicoprofiel dient te zijn.
•  Een belangrijk onderdeel van het aanvullen van de algemene reserve is de voorgenomen verkoop van vastgoed dat niet noodzakelijk is voor gemeentelijke beleidsdoelstellingen. De lijst van te verkopen vastgoed wordt nader uitgewerkt.

Oplossen meest urgente knelpunten en intensiveringen (buiten corona)

• Dekking is gevonden voor de meest urgente knelpunten en intensiveringen die nodig zijn los van Corona. Voorbeelden hiervan zijn de intensivering van de gemeentelijke inzet op het sociaal werkgeverschap, maatregelen tegen verkeersoverlast in Scheveningen en ondersteuning voor de extra inzet op ambtelijke integriteit.  

Investeren in de stad

• Met het raadsbesluit tot het toekennen van de verkoopopbrengsten van Eneco uit juli 2020 zijn de middelen voor de duurzame verbetering van de stad beschikbaar gekomen in de begroting. De komende periode staat in het teken van het uitwerken van de plannen en de besluitvorming hierover, zodat de uitvoering zo spoedig mogelijk wordt gestart. Zo bespoedigen we het herstel van de stad en maken we deze klaar voor de toekomst.  

Risico’s blijven monitoren en handelen waar nodig

• De begrotingsuitvoering vindt plaats bij een financieel-economisch onzekere situatie waarbij de gemeente met forse risico’s wordt geconfronteerd die door Corona beperkt te voorspellen zijn.
• Bij de 8-maandsrapportage geeft de gemeente een geactualiseerd beeld van de begrotingsuitvoering waarbij wordt ingegaan op de effecten van prinsjesdag.
• Aanvullend komt het college met een najaarsnota. Hierin staat onder andere met een sociaaleconomisch herstelplan waarbij ook wordt onderzocht of investeringen versnelt en naar voren kunnen worden gehaald.

In het najaar wordt een najaarsnota aan de gemeenteraad aangeboden. Hierin wordt uitgewerkt welke maatregelen de gemeente neemt om de effecten van de coronacrisis op de financiële positie van de gemeente waar mogelijk van een oplossing te voorzien.