Cultuur en bibliotheek

Subsidieregelingen
De begroting van dit programma bestaat voor het grootste deel uit subsidies.

Subsidieregeling meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur Den Haag 2021- 2024 (RIS 303155)
Het cultuurbeleid wordt in 2021 grotendeels uitgevoerd volgens het meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021–2024. Het jaarlijkse budget is € 55,6 mln. Dit beleid komt tot stand op basis van het onafhankelijk advies van de Adviescommissie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024 (RIS 574969/RIS 305165). Een onafhankelijke adviescommissie beoordeelt de aanvragen van culturele instellingen voor meerjarige subsidie aan de hand van een aantal richtlijnen in het door de raad vastgestelde Beleidskader (RIS 302961). Naast de artistieke en intrinsieke waarde van kunst en cultuur als de basis van het Haagse cultuurbeleid zijn de aanvragen ook specifiek beoordeeld op het gebied van diversiteit en inclusie, de kwaliteit van de bedrijfsvoering en aandacht voor een eerlijker honorering. Met de vaststelling van het meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024 door de raad wordt definitief duidelijk welke instellingen subsidie ontvangen en wat zij daarvoor gaan doen.
Voor 2021-2024 is daarnaast jaarlijks € 0,48 mln. beschikbaar voor cultuureducatie voor het basisonderwijs. Ook is jaarlijks € 0,1 mln. beschikbaar om de culturele samenwerking in de regio Haaglanden te stimuleren.

Subsidieregeling stimuleringsregeling Cultureel Ondernemerschap
De stimuleringsregeling Cultureel Ondernemerschap (RIS 301936) versterkt het cultureel ondernemerschap van Haagse cultuurinstellingen. De regeling stimuleert ook een grotere onafhankelijkheid van gemeentelijke subsidies. Voor deze regeling is in 2021 € 0,3 mln. beschikbaar.

Subsidieregeling Culturele Projecten
De gemeente stelt subsidie beschikbaar voor professionele cultureel kunstzinnige activiteiten. Subsidie wordt gegeven aan initiatieven van Haagse kunstenaars, organisatoren en/of instellingen. Het kan ook gaan naar een initiatief dat specifiek voor Den Haag is gemaakt en van betekenis is voor de Haagse bewoner. Er wordt gewerkt aan de vernieuwing van deze regeling. Voor deze regeling is in 2021 € 0,9 mln. beschikbaar.

Broedplaatsen
Vanaf 2021 krijgen alle kunstdisciplines te maken met nieuw broedplaatsenbeleid. Dit beleid zet het succesvolle broedplaatsenbeleid van 2015-2020 met enkele aanpassingen voort. Broedplaatsen zijn werk- en oefenruimten, waar het de individuele kunstenaars en groepen mogelijk wordt gemaakt om onder de juiste financiële en facilitaire condities en in een inspirerend klimaat kunst te produceren en te presenteren. Voor de uitvoering is € 0,2 mln. jaarlijks beschikbaar.

Verder is er vanaf 2021 een vernieuwde subsidieregeling Culturele Activiteiten Broedplaatsen door samenvoeging van de subsidieregeling Culturele Projecten en Culturele Activiteiten Broedplaatsen. Zo blijft er aandacht voor publieksgerichte activiteiten van broedplaatsen.

Een snelloket ondersteunt experimenten en onderzoeken van broedplaatsen.

En verder in 2021?

• Er is € 0,24 mln. voor de subsidieregeling Makers Den Haag 2019 (RIS 303206 ). Dit budget is verdubbeld omdat de regeling voorziet in een lacune. De regeling is bedoeld om beginnende Haagse makers te ondersteunen bij hun projecten of maakproces.
• € 0,1 mln. wordt ingezet om Haagse indieners bij het crowdfundingplatform Voordekunst met 25% te ondersteunen als ze 75% van hun doelbedrag hebben verworven.
• In 2021 is € 0,1 mln. bestemd voor terugkerend publieksonderzoek door The Hague Marketing.
• Er is € 0,1 mln. beschikbaar voor actieve kunstdeelname en talentontwikkeling van kinderen uit minder draagkrachtige gezinnen.

Ruimte voor pop
Vanuit het meerjarenbeleidsplan wordt jaarlijks ruim € 3,5 mln. besteed aan de Haagse popsector.
Aanvullend wordt in de nota Ruimte voor Pop voor 2021 extra middelen voor de Haagse popsector beschikbaar gesteld. Het geld gaat onder andere naar:

• Voortzetten van de digitale infrastructuur door stichting Brouhaha (3voor12 Den Haag ).
• Ondersteunen van het General Urban Arts Platform.

Kunst in de openbare ruimte
In Den Haag staan ruim 500 kunstwerken in de openbare ruimte. De komende jaren worden deze kunstwerken via een website toegankelijker gemaakt voor bewoners en bezoekers. Daarnaast wordt het beheer van de kunst in de openbare ruimte verbeterd. De gemeente wil dat het duidelijk is voor inwoners bij wie zij moeten zijn voor initiatieven voor kunst in de openbare ruimte en waar kunnen ze schade aan kunstwerken melden of een verzoek indienen om iets te verplaatsen.

Cultuureducatie
In 2021 gaat de gemeente verder met cultuureducatie in het primair en voortgezet onderwijs.
Dit jaar begint een nieuwe tranche voor de landelijke matchingsregeling ‘Cultuureducatie met kwaliteit betreffende het primair onderwijs’. Voor CultuurSchakel is ruim € 0,8 mln. beschikbaar voor uitvoering van deze landelijke matchingsregeling: € 0,4 mln. van de gemeente en € 0,4 mln. van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Hiermee worden de basisscholen in staat gesteld om cultuuronderwijs te integreren in het reguliere lesprogramma van de school. Aanvullend op dit onderwijsprogramma stelt de gemeente in 2021 € 0,5 mln. beschikbaar voor basisscholen voor het inkopen van culturele activiteiten uit het onderwijsloket.

Voor het voortgezet onderwijs is € 0,1 mln. beschikbaar voor cultuureducatie. Het budget is bedoeld om meer jongeren in aanraking te laten komen met kunst en cultuur (Nota Cultuureducatie 2021-2024, oplevering juli 2020).

Amare
In Amare worden het Dans- en Muziekcentrum Den Haag, het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium gehuisvest. Zij vormen in deze unieke combinatie de culturele hotspot in Den Haag. In 2021 werken de instellingen samen verder aan de inhuizing en de opening.

Bibliotheek
De Bibliotheek Den Haag wil dé plek zijn voor informatie, persoonlijke ontwikkeling en ontmoeting in de stad. Voor de periode 2021-2025 wordt een nieuwe meerjarenbeleidsvisie opgesteld. Het plan gaat uit van het coalitieakkoord en de Wet stelsel openbare bibliotheken.

Uiterlijk begin 2021 wordt de wijkbibliotheek in Bouwlust opgeleverd.

Voor de periode 2021-2024 zijn vanuit de bibliotheek aanvragen ingediend voor de cultuurankerfuncties in de stadsdelen Loosduinen en Leidschenveen-Ypenburg. De Adviescommissie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024 heeft deze aanvragen inhoudelijk beoordeeld en positief bevonden.

In het Coalitieakkoord Samen voor de stad 2019-2022 (RIS 304121) zijn middelen ter beschikking gesteld voor een verbouwing van de Centrale Bibliotheek. De gemeente stelt samen met architectenbureau Mecanoo een masterplan op voor de verbouwing van de Centrale Bibliotheek. In het plan wordt uiteraard rekening gehouden met de nieuwe taken van de bibliotheek. Dat geldt ook voor de verhuizing van de muziekbibliotheek van het Koninklijk Conservatorium naar de Centrale Bibliotheek.

In het project Ouderen in de Wijk werken de bibliotheken van de 4 grote steden aan een sterk sociaal netwerk en betere zichtbaarheid van ouderen in de wijk. De ouderen ontvangen een bibliotheekpas met gratis toegang tot bibliotheekfaciliteiten en tot doelgroepgerichte activiteiten. Het project is verlengd en loopt tot 2022. Financieel is dit mogelijk dankzij een bijdrage uit het EU EFMB fonds.

De gemeente gaat ook het archeologiebeleid actualiseren voor de periode 2021-2030.

Onderzoek
De gemeente verwacht in 2021 circa 20 vooronderzoeken te doen die mogelijk leiden tot 3 tot 4 opgravingen. In 2021 worden voorbereidingen getroffen voor onderzoek bij de renovatie van het Binnenhof. Dit was een jaar uitgesteld. Er komen publicaties over de resultaten van opgravingen, zoals bij de Rotterdamse Baan.

Educatie
Den Haag vindt het belangrijk dat de kennis over het verleden wordt ‘teruggegeven’ aan bewoners en bezoekers van de stad. Dat gebeurt via lessen op school, het uitlenen van leskisten, lezingen en workshops, exposities, publicaties en open dagen bij opgravingen en in de Tempel. Afhankelijk van de situatie rondom corona gaan we hiermee door. Daarnaast maken we gebruik van moderne digitale technieken, zoals Virtual Reality en Augmented Reality. Hiermee wil de gemeente nieuwe doelgroepen bereiken. Met de erfgoedpartners zoals het Haags Gemeentearchief, Monumentenzorg en Welstand, het Haags Historisch Museum, het Museon en Muzee worden in 2021 diverse publieksactiviteiten georganiseerd. Verder zijn er workshops op de 9 historische informatiepunten in de Haagse bibliotheken.

Post 65 (tijdvak 1965-1990)
In 2021 en 2022 gaat de gemeente verder onderzoek doen naar de bouwkunst en stedenbouw uit de periode 1965-1990. De resultaten hiervan komen in een publicatie in de VOM-reeks. Het plan is dit te koppelen aan een boekpresentatie, tentoonstelling en symposium.

Monumentenlijst

Welke panden kunnen op de gemeentelijke monumentenlijst? Komende 3 jaar werkt de gemeente aan een selectieprocedure en vervolgens aan voordrachten. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van inventarisaties van schoolarchitectuur, erfgoed met een Indisch verleden, winkelarchitectuur, bouwhistorisch waardevolle panden en kerkelijke gebouwen, met name parochies/sacristies en kosterswoningen. Verder gaan we met een stofkam door de lijst panden uit 1850-1940 die in de jaren negentig op de monumentenlijst zijn gezet.

Haags Monumenten Systeem
Het jaarlijkse onderhoud aan de website van het Haags Monumenten Systeem en de app worden extern uitbesteed aan Two Kings. Dit kan niet worden gedekt uit de bouwleges en staat daarom op de begroting.

Erfgoedkaarten
Ook in 2021 worden erfgoedkaarten gemaakt met cultuurwaarden en erfgoedwaarden. Deze kaarten zijn via Webgis beschikbaar. De kaarten worden ook gebruikt om de cultuurhistorie helder te formuleren in de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan.

De uitkomsten van het cultuurwaardenonderzoek worden in 2021 gebruikt om cultuurhistorische waarden in te brengen. Dit is nodig voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad en dient als basis voor procedures voor de plaatsing van een aantal, representatieve objecten op de gemeentelijke monumentenlijst.

Publieksgerichte activiteiten

• In de gemeentelijke VOM-reeks verschijnen publicaties over Post65, kerken en Jugendstil. Deze reeks brengt de rijkdom van het cultuurhistorisch erfgoed onder de aandacht onder het motto: bekend maakt bemind.
• ‘Rond 1900’ wordt in 2022 afgerond met een boek, presentatie en tentoonstelling. In 2021 staan het onderzoek, de lancering en ‘teasers’ voor het project op de agenda.

Voor deze publieksgerichte activiteiten is jaarlijks € 0,1 mln. beschikbaar.

Objectbeheer
Elk jaar is er € 0,13 mln. beschikbaar voor planmatig onderhoud van circa 46 beschermde kerken (gebouwen voor de eredienst), rijksmonumenten of gemeentelijke monumenten. Het aantal subsidieaanvragen fluctueert. De Kerkenvisie wordt komende jaren met name gefinancierd uit het Nationaal Restauratie Fonds. Dit gebeurt in fases. Het geld is primair bedoeld voor het onderhoud aan officiële monumentale gebouwen.

De gemeente biedt soms een bijdrage aan de restauratie van andere monumenten. Het gaat dan om objecten die weinig inkomsten kunnen genereren, zoals de Joodse Begraafplaats en de oude tram. Dit geldt ook voor particuliere initiatieven voor de ontsluiting, consolidatie en restauratie van restanten van de Atlantikwall en de jaarlijkse bunkerdag.

Met de Stichting Oranjehotel wordt momenteel gesproken over structurele verbetering van hun verantwoordingsplicht in relatie tot de diverse subsidies die zijn ontvangen.

Het Haags Gemeentearchief is een culturele instelling waar miljoenen documenten worden verzameld, beheerd, ontsloten en gepresenteerd. Burgers en onderzoekers kunnen hier de geschiedenis van de stad en de inwoners reconstrueren. Als bijzondere opdracht beheert het archief de historische archieven en collecties van de gemeente Leidschendam-Voorburg en de muziekarchieven en muziekcollecties van het Nederlands Muziek Instituut.

In 2021 ligt de focus van het Haags Gemeentearchief op kwalitatief goede digitale dienstverlening. Belangrijke en veel geraadpleegde archieven en collecties worden gedigitaliseerd. Extra aandachtspunt in 2021: de diversiteit van de stad laten zien in de collecties en activiteiten. Het is van groot belang dat zoveel mogelijk Hagenaars iets van hun eigen geschiedenis in relatie tot de stad in het gemeentearchief kunnen terugvinden. De voortschrijdende digitalisering vraagt om de ontwikkeling van een e-depot. Naast een technologische oplossing betekent dit een intensivering van een reguliere taak: het digitaal duurzaam beheren en toegankelijk maken van archieven die blijvend bewaard moeten worden.

De gemeente hecht zeer aan een sterke onafhankelijke journalistieke sector. Als internationale stad van vrede en recht onderstrepen wij het belang van persvrijheid wereldwijd.

Lokale publieke omroep
De gemeente hecht zeer aan een sterke onafhankelijke journalistieke sector. De lokale publieke omroep zorgt voor nieuws en informatie voor alle inwoners van de stad. Naast een structurele subsidie ontvangt de omroep in 2021 ook voor de zender FunX een structurele bijdrage voor de Haagse programmering. De gemeente beschikt met Studio B over een moderne ruimte waar online radio- en tv-programma’s live kunnen worden uitgezonden. Hier kunnen ook podcasts worden gemaakt.

Luis in de Pels
Om de onafhankelijke journalistiek te waarborgen, ondersteunt de gemeente in 2021 de Haagse stichting Luis in de Pels. Deze stichting verleent financiële steun voor lokale journalistieke projecten.

Persvrijheid
Als internationale stad van vrede en recht ondersteunt de gemeente organisaties die opkomen voor het vrije woord en persvrijheid. Zo organiseert De Tegel de uitreiking van de belangrijkste landelijke journalistieke prijzen. Free Press Unlimited onderstreept met de uitreiking van de Free Press Awards in Den Haag het belang van wereldwijde onafhankelijke journalistiek.

Muurkranten
Via 400 muurkranten wordt veel lokaal nieuws verspreid. Via dit digitale netwerk krijgen inwoners van Den Haag ook lokaal nieuws en informatie. Ook de lokale omroep levert dagelijks nieuws aan de muurkranten in de stad. Met schermen in de tramtunnel en in de bibliotheek aan het Spui is het bereik van de muurkrant enorm vergroot.