Programma's

Economie

Wat gaan we doen en wat gaat het kosten in 2021?

Met de vaststelling van de Economische Visie Den Haag+ 2030 is het economisch beleidskader vernieuwd. In de economische uitvoeringsagenda is dit uitgewerkt in concrete acties en maatregelen. In de voortgangsrapportage wordt bericht over activiteiten en resultaten en wordt de Uitvoeringsagenda waar nodig geactualiseerd.
In het Coalitieakkoord ‘Samen voor de stad’ is op programma 11 een structurele bezuiniging ingeboekt van 4 mln. vanaf 2021, als “versobering programma Economie en evenementen”.
Het college heeft langs de volgende drie lijnen de bezuinigingen ingevuld:

  1. Speerpunten uit de economische visie zijn zoveel mogelijk ontzien (dit was niet eenvoudig want speerpunten zijn logischerwijs structureel en niet incidenteel gefinancierd vanwege hun grotere belang);
  2. Er is meer bezuinigd op de beleidsontwikkeling en de beleidsdoorwerking, dan op de beleidsuitvoering en beleidsmonitoring/beleidsevaluatie.;
  3. Er is geprobeerd te kiezen voor bezuinigingen met de minste negatieve effecten op de werkgelegenheid en economische groei. Dat betekent dat sectoren die meer substantieel bijdragen aan het duurzaam verdienvermogen van onze stad, meer zijn ontzien.

Op basis hiervan wordt de bezuiniging doorgevoerd op vier onderdelen, te weten: efficiency, uniformeren dienstverlening bedrijfsleven, toerisme/evenementen en clusterontwikkeling. In de voortgangsrapportage over de economische uitvoeringsagenda wordt dit nader inhoudelijk gespecificeerd. Tegelijkertijd werkt het College aan een sociaal-economisch herstelplan gericht op een incidentele impuls in de werkgelegenheid en ondernemerschap.

1. Attractieve stad 

Promotie, toerisme en marketing

Wat mag het kosten (€1.000)

Wat gaan we daarvoor doen?

Lasten

Baten

Saldo

 Aantrekkelijke en bruisende stad voor bewoners, bezoekers en bedrijven 

12.242

0

12.242

De gemeente werkt er al geruime tijd aan om de stad aantrekkelijker te maken. Een hoge leefkwaliteit is van primair belang voor de eigen bevolking en de regio, maar trekt ook  bezoekers, talent en bedrijven van buiten. Een aantrekkelijk Den Haag zorgt voor bestedingen in de stad: meer klanten in de winkels, meer gasten in de horeca en meer mensen in attracties en musea. Deze bestedingen leiden tot meer omzet- en groeimogelijkheden en meer werkgelegenheid voor met name praktisch opgeleiden. Een aantrekkelijk Den Haag leidt daarnaast tot een hoger voorzieningenniveau, meer variatie in aanbod, meer reuring, een levendig straatbeeld en een positiever imago. 

Door de coronacrisis is zowel het binnenlandse als het buitenlandse toerisme tot stilstand gekomen en hebben winkels, cultuur, horeca, evenementen en congressen harde klappen gekregen. De binnenstad en Scheveningen zijn extra hard geraakt. De gemeentelijke inzet is gericht op het in stand houden van de werkgelegenheid en bedrijvigheid in deze sectoren. We houden de aantrekkelijkheid van de stad hoog zodat we bezoekers als vanouds kunnen ontvangen wanneer het toerisme weer aantrekt.

Wat zijn de tactische doelen?  

  • Een aantrekkelijk woon- en leefklimaat scheppen (valt onder programma 6, 9, 10 en 13). 
  • De levendigheid en de toeristische aantrekkingskracht vergroten. 
  • De mobiliteitstransitie realiseren (valt onder programma 12). 
  • Het imago van Den Haag versterken. 

De levendigheid en de toeristische aantrekkingskracht vergroten 

Detailhandel 
Retail vergroot de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de stad en is een belangrijke banenmotor voor praktisch opgeleiden. De corona-crisis heeft impact op de retailsector, onder andere ontwikkelingen rondom online zijn in een stroomversnelling terecht gekomen. Samen met de Haagse retail streven we naar vitale winkelgebieden, waar de basis op orde is: schoon, heel en veilig. Enerzijds gaat het om het versterken van individueel en lokaal ondernemerschap en het professionaliseren van de bedrijfsinvesteringszones en winkeliersverenigingen. Anderzijds is een intensieve samenwerking met vastgoedeigenaren (leegstand en branchering) noodzakelijk.
Om de retail (en de werkgelegenheid) toekomstbestendig te houden is het van belang innovatieve projecten in de retail, horeca en cultuur te faciliteren en waar nodig samen te werken met retailpartners en onderwijs. Hiervoor is jaarlijks € 1,0 mln. beschikbaar.

Horeca 
Een bloeiende horecasector creëert banen, met name voor praktisch opgeleiden. Het zorgt ook voor levendigheid en vertier in de stad. De horeca heeft het door de afgekondigde maatregelen erg zwaar. Verwacht wordt dat deze sector zal krimpen. Conform de Horecavisie (RIS288645) houden horecaondernemers in 2021 ruim baan om te bouwen aan een bruisende stad. Het vernieuwde uitwerkingsplan Horeca, dat nog moet worden vastgesteld, is dan van kracht.

Evenementen 
Evenementen en festivals, groot en klein, dragen bij aan de levendigheid en het bruisen van de stad. Daarbij ligt de focus op een gevarieerd aanbod van evenementen die de stad een economische spin-off (bestedingen) opleveren, en bijdragen aan het (toeristisch) imago van Den Haag als aantrekkelijke stad. De coronacrisis heeft een enorme impact op het hele spectrum van bedrijven en zelfstandigen dat werkzaam is in de evenementensector. Hoewel evenementenorganisatoren afhankelijk zijn van het kabinetsbeleid en de geldende RIVM maatregelen, wil de gemeente evenementenorganisatoren blijven ondersteunen. Conform de bezuinigingen wordt het evenementenbudget structureel € 1 mln. per jaar minder. Herijking van het evenementenbeleid is daarom nodig. In 2021 blijft de gemeente in eerste instantie bijdragen aan evenementen waarmee we meerjarige afspraken hebben gemaakt. Dat zijn o.a. The Life I Live Festival, Vlaggetjesdag, Parkpop en de Royal Christmas Fair. Er blijft een kleiner bedrag beschikbaar voor eenmalige kleinere bijdragen. Voor bijdragen aan evenementen is jaarlijks in totaal € 1,8 mln. beschikbaar.

Centraal evenementenbureau  
Voor de praktische uitvoering en ondersteuning kunnen organistoren terecht bij het Centraal 
Evenementenbureau (CEB). Dit bureau regelt ook de organisatie van de Invictus Games (2021), het Olympic Festival (2021), de Ocean Race (2023) en het WK Zeilen (2023). Het bureau is verder verantwoordelijk voor de uitvoering van het locatiebeleid voor evenementen. Op basis hiervan kan de gemeente beter sturen op spreiding van evenementen in de openbare ruimte over de stad. Ook is er oog voor verduurzaming, het belang van omwonenden en voor de kwaliteit van het groen. 2021 is het eerste jaar waarin het locatiebeleid, dat nog moet worden vastgesteld, van kracht is. Na een jaar gaan we evalueren.

Toerisme  
Voor de coronacrisis bloeide de toeristische sector in Den Haag. De verwachting is dat het toerisme weer aantrekt op het moment dat het virus wereldwijd onder controle is, maar volgens experts uit de sector zal het toerisme op zijn vroegst in 2023 weer op het niveau van 2019 zitten. Daarbij is de verwachting dat eerst het toerisme uit de omringende landen aantrekt. De kansen van toerisme moeten echter wel worden benut. Dit college wil meer bestedingen voor Den Haag, inclusief de twee badplaatsen. Kwaliteitstoerisme is het uitgangspunt. Hiervoor is structureel € 0,5 mln. beschikbaar. Conform de aangenomen motie (RIS304533) brengt het college leefbaarheidseffecten van toerisme in kaart.

Wat zijn de toeristische prioriteiten in 2021? 

  • Het vergroten van de zichtbaarheid van de stad: door middel van publiciteit en campagnes de bekendheid van Den Haag vergroten, gericht op bezoekers die geld besteden bij Haagse ondernemers. 
  • Het versterken van het toeristische aanbod: het versterken van het Museumkwartier en het realiseren van een stevig programma met het Rijk om het aantal bezoekers tijdens de renovatie van het Binnenhof op peil te houden. 
  • Het vergroten van het effect: het verlengen van de verblijfsduur en het stimuleren van herhaalbezoek, zodat de bestedingen toenemen. 

Binnenstad 
De binnenstad is door de afgekondigde maatregelen extra hard geraakt. Dit blijkt uit bezoekersaantallen, omzetgegevens en de (oplopende) leegstandscijfers van de binnenstad. In 2021 is het zaak om het teruggelopen aantal bezoekers omhoog te krijgen en tegelijkertijd te werken aan de transformatie van de binnenstad, de weerbaarheid en veerkracht van ondernemers, de binnenstad ook in de avonduren te verlevendigen en het Museumkwartier te versterken. We stellen een nieuw Binnenstadsplan op, waarbij de aantrekkelijkheid en het kwalitatief hoogwaardig aanbod in de binnenstad de leidraad blijft. Dit doen we samen met ondernemers, vastgoedeigenaren en bewoners. Hiermee blijft Den Haag ook aantrekkelijk voor bewoners uit stad en regio.

Congressen 
Investeren in Den Haag als congresstad loont. Tot de coronacrisis leverde elke geïnvesteerde euro € 24 op aan bestedingen in de stad. Om van Den Haag een omvangrijke congresstad te maken, investeert het college structureel € 1,7 mln. per jaar in congressen: € 1,2 mln. voor het The Hague Convention Bureau en € 0,5 mln. acquisitiebudget (wervingsbudget). Conform de bezuinigingen is dit 20% minder dan voorheen. De meeste congressen die door de coronacrisis zijn geannuleerd zullen naar verwachting in 2021 plaatsvinden. We werven en ondersteunen congressen die Haagse ondernemers bestedingen opleveren en het profiel van Den Haag als Internationale Stad van Vrede en Recht, waar gewerkt wordt aan innovaties voor een veilige, beter en rechtvaardige wereld, versterkt. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om de congrescapaciteit uit te breiden.

Hotels 
De afgelopen vijf jaar is de vraag naar overnachtingen in Den Haag met ruim 5% gegroeid. Het aanbod groeide echter minder snel. Daarom zou het hotelbeleid in 2020 geactualiseerd worden. De coronacrisis heeft een enorme impact op de hotelbranche. De kamerbezetting daalde tot onder de 10%. Inmiddels is een voorzichtig herstel zichtbaar. We vinden het gezien de ontwikkelingen nog te vroeg om door te gaan met de actualisatie van het hotelbeleid. Daarom schuiven we dat door naar 2021. Dit betekent dat we voorlopig nog steeds voorzichtig zijn met plekken waar nieuwe hotels zich kunnen vestigen.

Het imago van Den Haag versterken 

Haagse positioneringsstrategie
In 2020 wordt de Haagse Positioneringsstrategie aangeboden aan het college en de raad. Hierin staat het beleid om Den Haag met Haagse eigenheid op een eenduidige manier te ontwikkelen, te communiceren met Hagenaars en nationaal en internationaal te profileren. Het bureau Citybranding adviseert en ondersteunt partijen bij de toepassing van de Haagse positionering. Er komt een toolkit met communicatiemiddelen, de internationale media-aanpak wordt versterkt, er komt een imago-aanpak voor de doelgroep studenten en (young) professionals en er wordt onderzoek gedaan naar de doelstellingen van de strategie.
Hiervoor is jaarlijks € 0,6 mln. beschikbaar.

Toeristische markering  
Voor de toeristische marketing (The Hague Marketing Bureau) van Den Haag is jaarlijks € 1,8 mln. beschikbaar. Conform de bezuinigingen is dit 20% minder dan voorheen. Dit betekent dat we kijken naar efficiency en scherpe keuzes moeten maken op welke landen we ons focussen. Den Haag wordt daarbij gepositioneerd als stad aan zee, als koninklijke stad en als internationale stad van vrede en recht: ons toeristisch DNA. The Hague Marketing Bureau richt zich daarbij op de hele bezoekerseconomie, van internationaal toerisme, binnenlands toerisme en regionaal (herhaal) bezoek. Gezien de coronacrisis zijn de omringende landen, nationaal verblijfsbezoek en regionaal (herhaal) bezoek belangrijker dan internationaal toerisme. De regionale bezoekers is een kansrijke en omvangrijke doelgroep waar in de Strategie Toerisme extra aandacht voor is. Uiteraard wordt bij de marketing inzet de ontwikkelingen rond het coronavirus in de betreffende landen nauwlettend gevolgd.

Zakelijke marketing 
Den Haag profileert zich niet alleen als toeristische bestemming, maar ook als aantrekkelijke vestigingsplaats voor (internationale) bedrijven, ondernemers, internationale organisaties, congresorganisatoren, kenniswerkers en andere ‘zakelijke’ partijen. De positie van Den Haag als internationale stad van vrede en recht is daarbij de paraplu van de missie gedreven Haagse economie die internationaal onderscheidend is vanwege een hoogwaardig klimaat t.b.v. innovaties voor een betere wereld. De komende jaren zal Den Haag investeren in een eenduidige zakelijke marketing: door de bijzondere verhalen die Den Haag te vertellen heeft in logische samenhang te brengen, te komen tot optimale afstemming tussen gemeente, marketingorganisaties en private partijen én de internationale mediabewerking verder te professionaliseren. Dit alles met als doel het imago van Den Haag te versterken en de Haagse economie te ondersteunen.

2. Veerkrachtige economische structuur 

Economische ontwikkeling en structuurversterking

Wat mag het kosten (€1.000)

Wat gaan we daarvoor doen?

Lasten

Baten

Saldo

 De Haagse economie robuuster en veerkrachtiger maken 

9.174

515

8.659

Wat zijn de tactische doelen?

  • Verdiepen van het profiel van internationale stad van vrede en recht. 
  • Verbreden van de economische structuur door het gericht versterken van andere sectoren, met name maak, gezondheid en zorg, en bouw. 
  • Vernieuwen van de economie door kennis, technologie en innovatie. 
  • Opschalen van bedrijvigheid door export, financiering en spin-off te ondersteunen. 

Verdiepen profiel internationale stad van vrede en recht 

In Den Haag werken bedrijven en organisaties aan innovaties voor een betere, veilige en rechtvaardige wereld. Om de Haagse economie te verdiepen en robuuster te maken, zet de gemeente als internationale stad van vrede en recht in op economisch kansrijke sectoren en clusters. We ondersteunen de start en doorgroei van bedrijvigheid en stimuleren de samenwerking tussen en met bedrijven, kennisinstellingen, overheden en organisaties.  We richten ons op de drie Haagse profielen: security, legal & policy en ImpactCity en het internationale profiel. Volgend uit de Economische visie en onderliggend onderzoek passen deze het beste bij Den Haag en liggen hier sterke groeikansen.

Veiligheid (security)
De gemeente wil het veiligheidscluster verder ontwikkelen. De focus ligt op het vergroten van innovatiesamenwerking, talent, kapitaal en de komst en groei van bedrijven. Hiervoor is, in het kader van een lopende subsidieafspraak, in 2021 een subsidie van € 0,75 mln. beschikbaar voor de stichting The Hague Security Delta. We werken waar mogelijk samen met het Rijk. Ook zoeken we aansluiting bij het nieuwe nationale innovatiebeleid. Bijvoorbeeld met de One Conference, de Defensie Cyber Innovation Hub en het onderzoeksplatform dcypher. Samen met InnovationQuarter zetten we in op het aantrekken van buitenlandse securitybedrijven en de internationalisering van Haagse cybersecuritybedrijven. 

Legal & Policy
Den Haag is als overheidsstad de plek voor innovatie en vernieuwing voor digitaal recht en bestuur. Rondom dit thema stimuleert en faciliteert de gemeente nieuwe onderwijs- en onderzoekstrajecten, acquisitie van bedrijven, organisaties en congressen. Doel is om bedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen en overheden met elkaar in contact te brengen, netwerken uit te breiden en te verbreden en vanuit hier banen en werkgelegenheid te genereren. In de ontwikkeling van dit cluster trekken we samen op met de regionale universiteiten (LDE).Door bij te dragen aan het The Hague Hearing Centre bieden we als stad alternatieve geschillenbeslechting aan voor advocatenkantoren en arbitrage instituten (o.a. het Permanent Hof van Arbitrage, ICC NL, het Nederlandse Arbitrage Intituut). Voor de economische ontwikkeling van het legal & policy-cluster is wel capaciteit, maar zijn geen programmamiddelen beschikbaar.

ImpactCity 
De gemeente investeert via het startup-programma Impact Economy in 2021 € 0,8 mln. in de ontwikkeling van een levendig en concurrerend startup ecosysteem voor impact-ondernemers die werken aan innovaties voor een betere wereld. Dit moet het Haagse vestigingsklimaat sterker maken. Met het Impact Economy-programma helpen we bedrijven snel te groeien, op te schalen én aansluiting te vinden bij de grote organisaties als klant. Zo positioneert Den Haag zich als SDG-stad waar gewerkt wordt aan innovaties voor een betere wereld. Het Startup In Residence-programma zetten we door, samen met de andere overheidspartners bij het Rijk. In 2021 willen we bedrijfsactiviteiten aantrekken in hernieuwbare energie. Ook de acquisitie van events en congressen over dit thema krijgt extra aandacht. 

Internationale stad 

Den Haag vervult internationaal een toonaangevende rol in de ontwikkeling van de internationale rechtsorde, onder meer als gaststad van een aantal VN-instellingen. Het is belangrijk dit profiel goed en scherp in de wereld neer te zetten en de stad zichtbaarder te positioneren als internationale stad van vrede, recht en veiligheid. De bestemmingsreserve internationaal en werving is bijvoorbeeld effectief gebleken als acquisitie-instrument. De gemeente blijft de komende jaren investeren in zowel het relatiebeheer met internationale organisaties en ngo’s als in een internationaal concurrerend vestigingsklimaat. Daarvoor is in 2021 een budget van € 1,4 mln. beschikbaar. Dat wordt onder meer benut voor de uitvoering van de acquisitie- en huisvestingsstrategie, wervingsacties met The Hague Business Agency (HBA, focus op NGO’s en de VN) en de start met het Rijk van de herhuisvesting van delen van het Vredespaleis (ICJ en PCA). Daarnaast het realiseren we concrete projecten met o.a. Shelter City voor mensenrechtenactivisten en met Hiil voor de optimalisering van de toegang tot recht in de stad Den Haag zelf. Zie voor een verdere uitwerking de rapportage: Economische effecten en maatschappelijke impact van Den Haag als Internationale Stad van Vrede en Recht inclusief resultaten Decisio-onderzoek 2019 (RIS nummer 305685).
De feitelijke acquisitie en het relatiebeheer van nieuwe internationale organisaties doen we samen met onder meer het Rijk en THBA. De gevolgen van de coronacrisis op dit vlak zijn onzeker. Voorlopig kan worden vastgesteld dat de wervingstrajecten van nieuwe internationale organisaties en NGO’s langere doorlooptijden krijgen, maar ook dat partijen in Den Haag geïnteresseerd blijven. Gevestigde organisaties zoals de Humanity Hub vervullen een belangrijke rol als onderdeel van het vestigingsklimaat, maar zijn tegelijkertijd kwetsbaar door het wegvallen van bezoekers en ledenlidmaatschappen tijdens de coronacrisis.

Verbreden van de economische structuur door het versterken van andere sectoren 

Samen met de regio wordt gewerkt aan sectoren en clusters die onze economie minder kwetsbaar maken en beter aansluiten op de arbeidsmarkt. Gezien de te verwachten werkgelegenheidseffecten van de coronacrisis onder praktische opgeleiden en schoolverlaters is de verbreding van de Haagse economie extra van belang.  Kansen liggen met name in de maakindustrie, zorg(innovatie) en bouw en er worden verschillende verkenningen in deze sectoren verricht. Als gevolg van de bezuinigingsopgave op programma 11 zijn de middelen voor economische verbreding in 2021 echter beperkt.

Maakindustrie 
Den Haag draagt bij aan het regionale programma Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland. Hier worden maakbedrijven begeleid bij digitalisering. Het Technology Park Ypenburg is onderdeel van het programma en geeft met een ondersteuning vanuit de gemeente Den Haag een impuls aan ondernemers in de maakindustrie middels gezamenlijke innovatieprojecten, het ontwikkelen van gedeelde faciliteiten, een stage- en onderwijsprogramma en (inter)nationale profilering. Naast de technologische maakindustrie (HTSM) worden ook de kansen van ambachtelijke maakindustrie en circulaire economie in beeld gebracht.

Vernieuwen van de economie door kennis, technologie en innovatie 

ICT 
Bedrijven in de sector IT en technologie zorgen voor groei in Den Haag. Het doel is om het IT en het tech-ecosysteem in de stad te versterken. Dat doen we door het faciliteren van de groei van techcommunity The Hague Tech en de YES!Delft vestiging in Den Haag, een human capital-agenda voor IT talent, internationalisatie en een data-science programma. Hiervoor is deze collegeperiode € 0,5 mln. per jaar beschikbaar. 

Data Science Initiative 
Datagerelateerde technologie en kunstmatige intelligentie bieden economische groeikansen voor bedrijven. Deze sleuteltechnologie werkt als groeikatalysator door de verschillende sectoren en clusters heen en in het bijzonder voor de drie Haagse profielen (security, impact, legal & policy).  In consortiumverband wordt in 2021 gewerkt aan het aantrekken van Europese financiering, meer talent en innovatieprojecten. 

Smart city 
Het programma Smart The Hague stimuleert ook in 2021 de digitale innovatiekracht binnen Den Haag en de regio. Op de Noordboulevard en het Zwarte Pad (‘Living Lab Scheveningen’) wordt samen met inwoners, kennisinstellingen, bedrijven en startups gezocht naar digitale oplossingen voor de maatschappelijke opgaven in dat gebied. In 2020 zijn al toepassingen gestart als duurzame energie en snel internet voor strandpaviljoenen, de strandrobot en een oplossing voor vermiste kinderen. In 2021 komen meer toepassingen op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid. Ook worden innovatieve ideeën van buurtbewoners uitgewerkt en waar mogelijk in de praktijk gebracht.
Het verantwoord gebruik van nieuwe technologie is altijd het uitgangspunt bij innovatie. Daarom wordt bij elke toepassing vooraf in kaart gebracht welke maatregelen nodig zijn om de privacy van inwoners te beschermen en de digitale veiligheid te borgen.
De innovaties op de boulevard worden mogelijk gemaakt doordat er glasvezel en slimme lichtmasten zijn aangelegd bij de herstructurering van de Noordboulevard. Deze aanpak wordt in 2021 ook toegepast bij de vernieuwing van het tracé van tramlijn 1 in Scheveningen en de ontwikkeling van de Middenboulevard. Zo worden ook deze gebieden klaargemaakt om in de toekomst aan digitale innovatie te werken. De aanleg van de digitale infrastructuur wordt bekostigd door investeringsruimte die beschikbaar is gesteld uit vanuit de Ruimtelijk-Economische Investeringsstrategie (REIS, € 2,7 mln. over 5 jaar).

In 2021 worden in Den Haag nieuwe innovatieve digitale oplossingen ontwikkeld voor een veilige stad, zoals crowdmanagement op drukke dagen. Vanuit de positie van Den Haag als stad van vrede, recht én veiligheid is op initiatief van de gemeente Den Haag voor dit smart city-thema ‘safety & security’ een landelijke samenwerking gestart met de politie en andere grote steden.

Resilient The Hague 
Ontwikkelingen zoals een pandemie, klimaatverandering, stedelijke groei, digitalisering en globalisering plaatsen wereldwijd steden voor grote uitdagingen. Steden kunnen veel van elkaar leren. Niet alleen hoe zij zich op deze uitdagingen voorbereiden, maar ook hoe zij herstellen en groeien in de fase erna. Kort gezegd is dat de reden waarom in 2014 het 100 Resilient Cities-netwerk is opgericht dat nu is getransformeerd naar het Resilient Cities Network. Voor acties voor Den Haag is de Haagse Resilience Strategie (RIS 302023) leidend. Alle acties worden gerapporteerd op de website Resilient The Hague.

Het Resilience-programma verbindt Den Haag met 99 andere steden wereldwijd. In de coronacrisis is de samenwerking tussen de steden verder versterkt. Er worden strategieën, acties en kennis uitgewisseld om de impact van de crisis te beperken en het herstel en de groei van steden te bevorderen. Den Haag treedt ook naar buiten. Zo speelt Den Haag een actieve rol in de werkgroepen van het Resilient Cities Netwerk die zich richten op de vraag hoe steden sterker uit deze crisis kunnen komen. 

Opschalen van bedrijvigheid door export, financiering en spin-off te ondersteunen 

InnovationQuarter 
De gemeente is partner bij de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland en stelt voor de exploitatie van IQ € 0,4 mln. beschikbaar in 2021. De regionale ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. (IQ) heeft als doel: het stimuleren van de economische ontwikkeling in de regio Zuid-Holland en het versterken van de positie en de internationale concurrentiekracht van Zuid-Holland en Nederland. Daarnaast voert IQ in 2021 een aantal additionele taken uit:

  • De 'Roadmap Next Economy' - een regionale transitieopgave gericht op het bevorderen van maatschappelijke/bedrijfsmatige uitdagingen op het vlag van oa.a duurzaamheid, digitalisering en migratie.
  • Het internationaliseringsprogramma Cybersecurity - gericht op het ondersteunen van bedrijven in deze sector met hun internationale groeiambities.
  • Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland (SMITZH) - een programma gericht op het ondersteunen van maakbedrijven met digitaliseringsopgaven.

De taken en activiteiten van de ontwikkelingsmaatschappij in 2021 worden in de paragraaf verbonden partijen nader toegelicht. 

Kansen voor West 
Het programma Kansen voor West II staat ook in 2021 open voor projecten op het gebied van innovatie, CO2-reductie en het creëren van banen bij het midden- en kleinbedrijf, vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Projecten worden begeleid bij het aanvragen van subsidie. Als de subsidiebeschikking eenmaal binnen is, helpen we de projecten om de administratie Europaproof in te richten. Hiervoor is jaarlijks € 0,8 mln. beschikbaar. 

3. Excellent ondernemingsklimaat 

Dienstverlening, bedrijven en mkb

Wat mag het kosten (€1.000)

Wat gaan we daarvoor doen?

Lasten

Baten

Saldo

 Meer, grotere en sterkere mkb-bedrijven. 

3.693

1.076

2.617

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) vormde de afgelopen jaren de belangrijkste groeimotor voor de Haagse werkgelegenheid. Den Haag kent veel succesvolle ondernemers en het aantal bedrijven in Den Haag is gestegen. Het college is trots op het ondernemerschap in de stad. Juist deze groep beleeft nu zware tijden. De noodzaak om de weerbaarheid en toekomstbestendigheid van het mkb te vergroten, is door de coronacrisis urgenter geworden. Den Haag is in 2019 gestart met de uitvoering van de Haagse Ondernemersagenda, gericht op starten, groeien en doorgroeien. Ondernemers creëren immers de banen, banen die ervoor zorgen dat onze bewoners aan de slag kunnen en blijven. In 2021 zetten we deze aanpak voort.

Wat zijn de tactische doelen?

  • Goede en snelle dienstverlening voor ondernemers. 
  • Het midden- en kleinbedrijf voorbereiden op de toekomst. 
  • Bedrijven en instellingen binnenhalen en versterken. 
  • Talentontwikkeling. 

Goede en snelle dienstverlening voor ondernemers 

Ondernemers zijn op zoek naar hulp en advies om te overleven. Maar ook zien nieuwe ondernemers deze tijd als kans om te starten. De crisis heeft laten zien dat ondernemers in groten getale het Ondernemersportaal, het loket voor ondernemers van de gemeente, weten te vinden voor vragen en advies. Al deze ondernemers hebben behoefte aan verschillende vormen van ondersteuning, variërend van intensieve dienstverlening tot aan hulp bij digitalisering en productiviteitsgroei.

Wat doet de gemeente in 2021?

  • Uitvoeren van de Haagse Ondernemersagenda, met specifieke aandacht voor o.a. dienstverlening, digitalisering, familiebedrijven en goed voorbereid starten.
  • In een bedrijveninvesteringszone investeren ondernemers samen in de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving, bijvoorbeeld een winkelgebied of een bedrijventerrein. De gemeente int de belasting hiervoor en verleent dit bedrag (totaal € 1 mln.) weer als subsidie aan de bedrijveninvesteringszones. De gemeente wil bedrijveninvesteringszones op de bedrijventerreinen stimuleren.
  • Samenwerking, netwerken en kennisdeling: de Economic Board bestaat uit mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de economie van Den Haag. Ze voelen zich met de stad verbonden en willen zich inzetten om de economische vernieuwing in de stad te versnellen. 
  • De gemeente stimuleert ondernemerschap in Zuidwest en Haags Veen. Bijvoorbeeld door een ambachtsacademie, een bedrijfscontactfunctionaris en het inzetten van lokale helden die als voorbeeld dienen voor startende ondernemers.

Het midden- en kleinbedrijf voorbereiden op de toekomst 

Om het Haagse midden- en kleinbedrijf in de toekomst weerbaar en sterk te houden, willen we Haagse ondernemers meer bewust maken van grote veranderingen die op hen afkomen, zoals de digitale transitie. In 2021 werken we, samen met de partners in de stad, aan een aantal projecten op het gebied van cyber en digitalisering, zoals de ontwikkeling van het Digital Education and Competence Center (DCEC). Dit is een leeromgeving waar IT-studenten van de Haagse Hogeschool lokale ondernemers helpen met het ontwikkelen van digitale oplossingen.

We stimuleren het Haagse midden- en kleinbedrijf dat de afzetmarkt internationaal wil vergroten. 

Bedrijven en instellingen binnenhalen en versterken 

Strategisch accountmanagement
De focus van Strategisch Accountmanagement is gericht op het behouden en het stimuleren van werkgelegenheid in Den Haag, zo ook in 2021. De accountmanager is proactief richting bedrijven en sorteert voor op trends en ontwikkelingen in de belangrijkste businessclusters van de stad. De relatie en koppeling met de regio blijft daarin belangrijk. Strategisch Accountmanagement richt zich op top- en keyaccounts. Dit zijn de grootste werkgevers van Den Haag, en de grootste groeiers, die enorm bijdragen aan het profiel van Den Haag. Deze lijst zal in 2021 worden geactualiseerd. In 2021 willen we deze accounts verder aan de stad verbinden d.m.v. bijeenkomsten en gezamenlijke projecten. Het aantrekken van bedrijven blijft ook in 2021 een speerpunt. Bidbooks en bid-procedures zijn hierin essentieel. In 2021 worden acquisitietrajecten verder geprofessionaliseerd, onder andere door interne processen dienstoverstijgend te stroomlijnen.

Acquisitie
Met acquisitiebeleid worden buitenlandse bedrijven aangetrokken die de prominente Haagse economische sectoren versterken. De strategische keuzes voor focuslanden worden geëvalueerd en waar nodig herzien. The Hague Business Agency (THBA) krijgt hiervoor in 2021 een bijdrage van € 1,1 mln. van de gemeente (waarvan € 0,1 mln. vanuit Internationale Stad). Daarmee richt THBA zich in 2021 op het aantrekken van internationale bedrijven, zakelijke dienstverlening/internationale hoofdkantoren en non-gouvernementele organisaties. THBA werkt op het gebied van acquisitie samen met InnovationQuarter

Werken aan talentontwikkeling 

Wat doet de gemeente in 2021?
Den Haag heeft samen met de gemeente Rotterdam, de provincie Zuid-Holland en de EBZ een verkenning uitgevoerd naar een regionaal ‘Talent Attraction” programma. Dit programma is onderdeel van de Human Capital agenda van Zuid-Holland. Een van de doelen van de Human Capital Agenda is het aantrekken van 1.000 extra internationale talenten. Nationaal wordt er met Economische Zaken, Techleap, NFIA en regio’s gewerkt aan de internationale profilering van Nederland voor talent. Een regionaal talentenprogramma met informatievoorziening over topsectoren in Zuid-Holland, anderstalige vacatures en de dienstverlening aan internationaal talent is een voorwaarde om mee te doen met dit nationale programma. Vanuit economisch perspectief is het van belang dat mensen worden opgeleid en omgeschoold. We werken als stad actief mee aan de Human Capital agenda van Zuid-Holland.

4. Voldoende ruimte in aantrekkelijke werkmilieus 

Huisvesting,werkmilieus en bedrijventerreinen

Wat mag het kosten (€1.000)

Wat gaan we daarvoor doen?

Lasten

Baten

Saldo

Betaalbare en bereikbare bedrijfshuisvesting voor het mkb en bedrijfsverzamelgebouwen.

11.351

3.569

7.782

Een vitale stad biedt ruimte aan bewoners, bezoekers én ondernemers. Ruimte voor ondernemers zorgt voor reuring, werkgelegenheid, verdienvermogen en innovatie. Hierbij zijn geschikte plekken en werkmilieus voor verschillende soorten ondernemers en bedrijven van groot belang. Door toename van het aantal inwoners is er behoefte aan meer ruimte voor werk. Meer ruimte voor bedrijvigheid is dan ook belangrijk voor de werkgelegenheid en levendigheid voor de huidige en de toekomstige inwoners van de stad. Daarnaast biedt het kansen door schuifruimte te bieden aan bedrijven die gevestigd zijn op kansrijke locaties voor de groei van de stad.

Wat zijn de tactische doelen?

  • Stadsdelen en regio: Bedrijfshuisvesting behouden, vernieuwen en uitbreiden. 
  • Kust: De Internationale Zone versterken en Den Haag als hoofdstad van de Noordzee ontwikkelen. 
  • Vastgoeddynamiek bevorderen door marktontwikkeling te stimuleren. 
  • Centrum: Het Central Innovation District (CID) ontwikkelen als het economisch topmilieu van Den Haag. 

 Stadsdelen en regio: Bedrijfshuisvesting behouden, vernieuwen en uitbreiden 

Kleinschalige bedrijfsruimte 
In 2017 is het Actieprogramma kleinschalige bedrijfsruimte vastgesteld (RIS 297199). Doel: meer betaalbare kleinschalige bedrijfsruimte mogelijk maken. Hiervoor was incidenteel € 4 mln. beschikbaar gesteld, waarvan € 1 mln. voor 2021. In 2020 is een subsidie-instrument uitgewerkt voor de financiële dekking van de onrendabele top, in het bijzonder bij transformatieprocessen naar kleinschalige bedrijfsruimte. 

Bedrijventerreinen
De Bedrijfshuisvestingstrategie (RIS 303177)  zet in op het vernieuwen, intensiveren en verduurzamen van de 9 binnenstedelijke bedrijventerreinen. Het college investeert hier deze collegeperiode jaarlijks € 1,4 mln. in. De gebiedspaspoorten worden in 2021 opgesteld in samenwerking met ondernemers en eigenaren om kansen en ontwikkelingen te verkennen en aan de raad aangeboden, samen met een strategie over het benutten van de kansen en projecten. De regionale samenwerking is versterkt door de uitbreiding van Business Park Haaglanden en we blijven samen met ondernemersverenigingen aan de slag om bedrijventerreinen modern en concurrerend te houden. 

Maakindustrie op Technology Park Ypenburg 
Vanuit het REIS is € 0,9 mln. beschikbaar gesteld voor Technology Park Ypenburg. De ambitie is dat dit uitgroeit tot een herkenbaar, samenhangend en omvangrijk ecosysteem van hightech maakbedrijven. Het gaat om een systeem dat internationaal businessinvesteringen, innovatie, training en werkgelegenheid aantrekt. Met de beschikbare middelen wordt hiervoor een voorlopige en kleinschalige uitvoeringsorganisatie ingericht en daarnaast fysieke aanpassingen op het park gedaan. Het gaat hierbij om het uitbreiden van flexibele kantoor- en productieruimte. Daarnaast is er behoefte aan shopruimten waar prototypes gemaakt kunnen worden met hightech materialen.

Kantoren 
De gemeente gaat het kantorenmilieu en het aanbod op toplocaties verbeteren. Hiervoor is een urgentieprogramma voor kantoren opgesteld (RIS 303984). De acties uit het urgentieprogramma werken we in 2021 verder uit. 

Zuidwest 
Het realiseren van nieuwe bedrijfsruimte is onderdeel van de Regiodeal Zuidwest. Het streven is om de komende 4 jaar 3.000 tot 6.000 m2 bedrijfsruimte te realiseren. Een deel van het budget voor het Actieprogramma kleinschalige bedrijfsruimte wordt hiervoor ingezet. Daarnaast is er € 0,7 mln. beschikbaar gesteld vanuit de Regiodeal Zuidwest. Besluitvorming over de eerste projecten wordt begin 2021 verwacht.

Winkelstraten 
In het coalitieakkoord is opgenomen dat het Loosduinse Hoofdplein en de Scheveningen-Dorp/Badhuisstraat in het kader van aantrekkelijke winkelgebieden een duurzame impuls moeten krijgen. In de REIS  is € 1,5 mln. beschikbaar gesteld om te starten met de herinrichting van de openbare ruimte van deze winkelgebieden.

Kust: De Internationale Zone versterken en Den Haag als hoofdstad van de Noordzee ontwikkelen (met accent op de Haven)

Binnen dit tactisch doel ligt het accent voor 2021 op de ontwikkeling van de haven. In 2021 gaan we verder met het profileren van de haven als uniek maritiem werkmilieu, de toename aan economische activiteiten op zee, het gebruik van de zee als proeftuin, de versterking van het vestigingsklimaat in een bredere kuststrook en het aantrekken van zakelijke bezoekers. Concrete projecten waaraan wordt gewerkt zijn o.a. Campus@Sea, 'Proeftuin op de Noordzee' met MKB-stimuleringsregeling, Noordzeeboerderij, Sailing Innovation Centre en het Valorisatieprogramma deltatechnologie (VPdelta). De kansen in onderwijs/arbeidsmarkt t.b.v. onderhoud windparken worden verkend.
Dit moet leiden tot een robuustere en minder kwetsbare economie. Hiervoor is deze collegeperiode € 0,4 mln. per jaar beschikbaar.

Vastgoeddynamiek bevorderen door marktontwikkeling te stimuleren 

Nota Vastgoeddynamiek
In 2021 wordt een nota over vastgoeddynamiek opgeleverd die inzicht geeft in wat de gemeentelijke rol is op vastgoedmarkten (zowel bedrijfsruimte, kantoren als bedrijfsverzamelgebouwen). Daarnaast richt de nota zich op hoe de gemeente die rol het beste kan invullen, welke instrumenten daarvoor ingezet kunnen worden en hoe de gemeentelijke middelen met het grootste effect ingezet kunnen worden.

Fonds Ruimte en Economie Den Haag  
Vanuit programma 11 en het cofinancieringsfonds is het Fonds Ruimte en Economie Den Haag (FRED) via de stichting Holdingsfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID) aangevuld, samen met Europese middelen. Op basis van haar investeringsstrategie kan FRED financieringen verstrekken die niet of slechts ten dele door de markt worden opgepakt. Hiermee draagt het fonds bij aan de ambitie om meer kleinschalige en startende ondernemers in Den Haag te vestigen.
De totale omvang van het fonds is € 14,3 mln. dat volledig wordt beheerd door HEID. Het aandeel van de gemeente Den Haag is € 7,7 mln. waarvan € 3,6 mln. nog afgerekend moet worden. Deze middelen zitten in de reserve toegekende gemeentelijke revolverende investeringsmiddelen. De verwachting is dat in 2021 € 1 mln. aan gemeentelijke middelen beschikbaar wordt gesteld, waarvoor een onttrekking uit deze reserve plaatsvindt.

Het Central Innovation District (CID) ontwikkelen als het economisch topmilieu van Den Haag

Bedrijfsverzamelgebouwen en campusontwikkeling

Om snelgroeiende start- en scale-ups binnen de sectoren IT/Tech & Security aan te trekken en te behouden, zijn in 2019 in het pand van het voormalig ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij de Laan van NOI tijdelijke huisvestingsmogelijkheden gerealiseerd. In ditzelfde gebied exploiteert de gemeente de HSD Campus. In 2021 wordt de programmering in dit gebied sterker en wordt de verdere ontwikkeling van het gebied als IT & Security Hub binnen het Central Innovation District gefaciliteerd. Daarnaast wordt geïnvesteerd een nieuw creatief bedrijfsverzamelgebouw in de Binckhorst: de Titaan (RIS 300772). In 2021 wordt het pand verder ontwikkeld. Een nog te bepalen bijdrage richt zich op de uitbreiding van het universitair onderwijs (Universiteit Leiden en samenwerking LDE) op de Campus Den Haag waarmee de identiteit van dit gebied met diverse kennis- en overheidsinstellingen verder wordt versterkt.

Regionale bedrijfschappen

Wat mag het kosten (€1.000)

Wat gaan we daarvoor doen?

Lasten

Baten

Saldo

 Het ontwikkelen van, dan wel ontwikkelen en exploiteren van bedrijventerreinen. 

212

75

137

Bedrijfschappen 
Met het ontwikkelen en exploiteren van bedrijventerreinen stimuleert de gemeente de werkgelegenheid in de Haagse regio. De gemeente participeert daarom in de gemeenschappelijke regelingen Bedrijvenschap Harnaschpolder en Industrieschap de Plaspolder. Inhoudelijk is de gemeente betrokken bij de stichting Businesspark Haaglanden. Voor elk van deze organisaties is een gemeentelijke procesmanager aangesteld die bestuursvergaderingen voorbereidt en het college adviseert. De gemeente detacheert ook medewerkers bij de schappen. De lasten en baten voor dit product bestaan vooral uit personeelslasten en personeelsvergoedingen. De inhoudelijke ontwikkelingen worden toegelicht in de paragraaf verbonden partijen. 

Deze pagina is gebouwd op 06/10/2022 14:10:16 met de export van 09/08/2020 13:43:59